1. Chính trị & an ninh-quốc phòng Châu Âu:

• Hungary chính thức đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Liên minh châu Âu (EU)

Vào ngày 1/7/2024, Hungary chính thức đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Liên minh châu Âu (EU) với nhiệm kỳ kéo dài đến hết ngày 31/12/2024, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách đối ngoại và nội khối của EU. Khẩu hiệu “Làm cho châu Âu vĩ đại trở lại” (Make Europe Great Again) được Hungary sử dụng, gợi nhớ đến chủ nghĩa dân túy của Donald Trump, phản ánh xu hướng chủ quyền quốc gia và bảo vệ lợi ích quốc gia mạnh mẽ mà chính quyền Thủ tướng Viktor Orban theo đuổi.

Trong thời gian nắm quyền, Hungary sẽ thiết lập chương trình nghị sự hằng tuần và chủ trì các cuộc họp cấp bộ trưởng tại Brussels. Nhiệm kỳ này diễn ra trong bối cảnh EU phải đối mặt với nhiều thách thức chung như khủng hoảng người di cư, các mối đe dọa an ninh quốc tế, và những bất ổn kinh tế do hậu quả của chiến tranh và suy thoái kinh tế toàn cầu.

Chính phủ của Thủ tướng Orban đã đưa ra một số ưu tiên trong nhiệm kỳ, tập trung vào:

- Thúc đẩy năng lực cạnh tranh của EU: cải thiện sự thịnh vượng, tạo việc làm và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong toàn khối.

- Tăng cường an ninh và quốc phòng: đẩy mạnh các chính sách bảo vệ EU, đồng thời củng cố nền tảng quốc phòng.

- Quản lý cuộc khủng hoảng người di cư: tăng cường bảo vệ biên giới bên ngoài của EU và phát triển quan hệ đối tác quốc tế để đối phó với làn sóng người tị nạn.

Với tư cách là Chủ tịch Hội đồng EU, Hungary phải đối mặt với kỳ vọng của nhiều thành viên EU về việc thực hiện các giải pháp mang tính thực tế và khả thi cho các vấn đề mà EU đang phải đối mặt.

• Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Italy

Từ ngày 13 đến 15 tháng 6 Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 đã diễn ra tại Borgo Egnazia, miền nam Italy. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các nước Canada, Mỹ, Anh, Italy, Pháp, Đức, Nhật Bản cùng các nhà lãnh đạo của Hội đồng châu Âu và Ủy ban châu Âu.

Trong Tuyên bố cuối cùng của Hội nghị thượng đỉnh, các nước G7 nhấn mạnh đến các vấn đề di cư, cam kết hỗ trợ Ukraine, kêu gọi ngừng bắn ở Dải Gaza, công bố triển khai các sáng kiến chống buôn người, khai thác AI để tạo việc làm, cũng như bày tỏ lo ngại hoạt động kinh doanh không công bằng của Trung Quốc.

Theo đó, những vấn đề trọng tâm của Hội nghị thượng đỉnh G7 năm 2024 bao gồm:

- Di cư là ưu tiên hàng đầu của Italia, chủ nhà hội nghị, với trọng tâm giảm áp lực di cư lên châu Âu thông qua hỗ trợ các quốc gia châu Phi. G7 cam kết làm việc với các quốc gia xuất phát và trung chuyển của người di cư để giải quyết nguyên nhân sâu xa, tăng cường quản lý biên giới và chống buôn người.

- Hỗ trợ Ukraine tiếp tục được cam kết, với khoản viện trợ khoảng 50 tỷ USD lấy từ tài sản phong tỏa của Nga. G7 cũng nhấn mạnh việc hỗ trợ nhân đạo cho Ukraine.

- Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng là một chủ đề chính, với kế hoạch hành động AI nhằm tạo việc làm chất lượng, bảo vệ quyền lao động và khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ.

- G7 nhấn mạnh sự cần thiết của đầu tư năng lượng sạch ở châu Phi, cùng cam kết cắt giảm khí thải và giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga.

- Thương mại với Trung Quốc tiếp tục là mối lo ngại với G7, đặc biệt về các chính sách phi thị trường và sự hỗ trợ của Bắc Kinh cho Nga trong cuộc xung đột Ukraine.

• Hà Lan thành lập Chính phủ cực hữu

Ngày 2/7, chính phủ mới của Hà Lan đã chính thức ra mắt sau 7 tháng kể từ khi Đảng Tự do Hà Lan (đảng cực hữu) giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính trị Hà Lan, khi kết thúc 14 năm cầm quyền của Thủ tướng Mark Rutte.

Tân Thủ tướng Dick Schoof đã tuyên thệ nhậm chức trước Nhà vua Willem-Alexander và cam kết thực hiện các chính sách nhập cư nghiêm ngặt nhất từ trước đến nay tại Hà Lan. Ông Schoof tuyên bố mục tiêu trở thành "một Thủ tướng của mọi công dân Hà Lan." Nội các mới đã cam kết điều chỉnh chính sách xã hội để ưu tiên người gốc Hà Lan, hạn chế cấp visa cho người nước ngoài, siết chặt điều kiện xin tị nạn và yêu cầu Liên minh châu Âu cấp quy chế đặc thù cho việc tiếp nhận nhập cư.

Đảng Tự do Hà Lan đã mất 7 tháng để liên kết với 3 đảng nhỏ hơn nhằm đạt được đa số tuyệt đối trong Quốc hội. Việc đảng cực hữu lên nắm quyền phản ánh xu hướng gia tăng của các đảng dân tộc chủ nghĩa và bài ngoại tại nhiều nước Tây Âu.

Ông Mark Rutte, sau khi rời bỏ chính trường Hà Lan, dự kiến sẽ trở thành Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO)  .

• Bạo loạn bùng phát sau cuộc bầu cử Quốc hội Pháp

Vào tối 7/7, hàng chục nghìn người tập trung tại quảng trường République ở Paris để phản đối sự dẫn đầu của liên minh cánh tả trong cuộc bầu cử Quốc hội Pháp. Đám đông đã đốt lửa và ném bom xăng, trong khi lực lượng cảnh sát đáp trả bằng hơi cay và bắt giữ nhiều người quá khích.

Cùng lúc đó, những người ủng hộ liên minh cánh tả đốt pháo sáng ăn mừng, tạo nên khung cảnh hỗn loạn. Theo kết quả sơ bộ, liên minh cánh tả đang dẫn đầu với 184-186 ghế, vượt qua nhóm trung dung của Tổng thống Emmanuel Macron, trong khi Đảng Tập hợp Quốc gia (RN) của Marine Le Pen bị bất ngờ thất bại sau chiến thắng ở vòng bỏ phiếu đầu tiên.

Thủ tướng Gabriel Attal thông báo sẽ đệ đơn từ chức vào ngày 8/7 sau kết quả bầu cử này. Liên minh cánh tả, bao gồm các đảng Xã hội, Cộng sản và Xanh, cam kết hủy bỏ cải cách lương hưu và tăng lương cho công chức nếu giành được đa số ghế.

• EU mong muốn nâng cấp quan hệ với Việt Nam

Ngày 31 tháng 7, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức đến Việt Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) và Đại diện cấp cao EU về Chính sách đối ngoại và An ninh, ông Josep Borrell Fontelles, đã có cuộc gặp gỡ với báo chí để chia sẻ về kết quả chuyến thăm cũng như triển vọng quan hệ Việt Nam - EU trong thời gian tới.

Ông Borrell Fontelles đã nhấn mạnh rằng chuyến thăm này nhằm khởi động quá trình nâng cấp quan hệ Việt Nam - EU. Ông cho biết Việt Nam hiện có số lượng thỏa thuận lớn nhất trong khối ASEAN với EU, bao gồm Hiệp định khung về Đối tác và Hợp tác toàn diện (PCA), Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) và Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Tuy nhiên, ông cũng nhận định rằng hợp tác song phương hiện tại chưa phản ánh đầy đủ mức độ sâu sắc của mối quan hệ thực tế.

Liên quan đến Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA), ông Borrell Fontelles cho biết, EVIPA cần được Nghị viện châu Âu và các Nghị viện quốc gia phê chuẩn để có hiệu lực. Hiện tại, 18 trong số 27 quốc gia EU đã phê chuẩn hiệp định này, trong khi 9 quốc gia còn lại, bao gồm Ireland, Áo và Đức, vẫn chưa hoàn tất quá trình này. Ông khẳng định rằng việc thúc đẩy phê chuẩn hiệp định là lợi ích chung của cả EU và Việt Nam.

Ngoài ra, ông Borrell Fontelles cũng đã đề cập đến vấn đề "thẻ vàng" liên quan đến xuất khẩu hải sản của Việt Nam. Để gỡ bỏ thẻ này, ông nhấn mạnh cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa EU và Việt Nam nhằm đảm bảo nguồn lợi thủy sản bền vững. EU đã làm việc với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam để triển khai các biện pháp giám sát và dự kiến sẽ tiến hành thanh tra tại Việt Nam vào mùa thu năm nay để đánh giá tình hình.

2. Kinh tế-xã hội, khoa học & công nghệ Châu Âu:

• Điểm nhấn kinh tế Châu Âu tháng 7-2024

Theo dữ liệu thống kê của Eurostat, sản lượng dịch vụ của EU đã tăng mạnh trong tháng 7, đánh dấu sự phục hồi ấn tượng so với mức giảm được ghi nhận vào tháng 3 năm 2024. Xu hướng tích cực trong ngành dịch vụ tiếp tục diễn ra, với mức tăng theo năm đạt đỉnh vào tháng 4.

Ngành thương mại bán lẻ của EU giữ được sự ổn định vào tháng 5, sau khi ghi nhận sự sụt giảm vào tháng trước. Mặc dù có những biến động hàng tháng, thương mại bán lẻ vẫn cho thấy mức tăng trưởng khiêm tốn theo năm.

Ngược lại, sản lượng công nghiệp của EU đã giảm trong tháng 5, đảo ngược mức tăng đã đạt được vào tháng 4. Xu hướng chung trong lĩnh vực công nghiệp từ đầu năm 2023 cho thấy một bức tranh tiêu cực, với mức giảm theo năm được ghi nhận vào tháng 5.

Trong bối cảnh này, tỷ lệ lạm phát hàng năm của EU đã giảm trong tháng 6, đảo ngược xu hướng tăng vào tháng 5. Tỷ lệ thất nghiệp của EU trong tháng 5 vẫn ổn định, duy trì ở mức thấp kỷ lục, không thay đổi so với tháng trước và cùng kỳ năm trước.

• Nền kinh tế Nga tăng trưởng 4% trong quý II năm 2024

Theo báo cáo từ Bộ Phát triển Kinh tế Nga, GDP của quốc gia đã ghi nhận mức tăng trưởng 4% trong quý II năm 2024, sau khi đạt 5,4% trong quý đầu tiên. Bộ này đã công bố đánh giá về tình hình hiện tại của nền kinh tế Nga.

Trong tháng 6 năm 2024, nền kinh tế tăng trưởng với tỷ lệ hàng năm là 3%, giảm so với mức 4,5% trong tháng 5. Các con số trong tháng 4, tháng 3 và tháng 2 lần lượt là 4,4%, 4,2% và 7,6%, trong khi tháng 1 ghi nhận mức tăng 4,8%.

Bộ Phát triển Kinh tế Nga cũng ước tính rằng tốc độ tăng trưởng GDP của nước này trong nửa đầu năm 2024 đạt 4,7%.

Đáng chú ý, Ngân hàng Trung ương Nga tuần trước đã tăng lãi suất chuẩn từ 16% lên 18% và điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP cho năm 2024 lên mức 3,5-4%.

Kỳ vọng từ Bộ Phát triển Kinh tế về tăng trưởng GDP trong dự báo vĩ mô tháng 4 cũng sẽ được điều chỉnh vào cuối tháng 8, với các con số dự kiến là 2,8% cho năm 2024, 2,3% cho năm 2025 và 2026, và 2,4% cho năm 2027.

• Dân số EU vẫn tăng nhờ di cư

Theo công bố về di cư trong tháng 7, dân số Liên minh châu Âu (EU) đã tăng hơn 1,5 triệu người vào năm 2023, mặc dù số ca tử vong cao hơn số ca sinh. Sự gia tăng này được thúc đẩy chủ yếu bởi làn sóng di cư, với dân số tăng từ 447,6 triệu lên 449,2 triệu người. Tuy nhiên, có bảy quốc gia, bao gồm Ý, Bulgaria, Hy Lạp, Latvia, Hungary, Ba Lan và Slovakia, ghi nhận sự suy giảm dân số.

Theo phân tích từ Văn phòng Thống kê EU, sự gia tăng dân số được ghi nhận chủ yếu nhờ vào sự trở lại của các phong trào di cư sau đại dịch COVID-19, cùng với dòng người di cư từ Ukraine được cấp quy chế bảo vệ tạm thời. Dù dân số EU đã tăng từ 354,5 triệu vào năm 1960 lên 449,2 triệu vào đầu năm 2024, nhưng tốc độ tăng trưởng đã chậm lại đáng kể. Giai đoạn 2015-2024, dân số chỉ tăng trung bình 0,6 triệu người mỗi năm, so với mức 2,9 triệu người trong những năm bùng nổ trước đó.

Sau hai năm khủng hoảng do đại dịch, dân số EU đã tiếp tục phục hồi, mặc dù mức tăng vẫn còn khiêm tốn. Năm 2023, Ý là quốc gia duy nhất ghi nhận sự giảm dân số, với khoảng 8.000 người, trong khi các quốc gia khác trong EU cũng trải qua tình trạng tương tự.

• EU áp thuế tạm thời 38% đối với xe điện Trung Quốc

Vào ngày 4/7, Ủy ban châu Âu (EC) đã quyết định áp thuế bổ sung tạm thời 38% đối với xe ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc, nhằm mục đích chống lại việc "trợ cấp nhà nước không công bằng." Các mức thuế cụ thể được áp dụng là 17,4% đối với BYD, 19,9% đối với Geely và 37,6% đối với SAIC. Mặc dù ban đầu mức thuế đối với Geely và SAIC được thông báo là cao hơn, nhưng sau khi có thông tin bổ sung từ các bên liên quan, mức thuế đã được điều chỉnh giảm.

Cuộc điều tra của EU, được khởi xướng vào năm 2023, đã chỉ ra rằng xe điện sản xuất tại Trung Quốc hưởng lợi từ trợ cấp không công bằng, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất xe điện trong EU. Ủy viên thương mại EU, Valdis Dombrovskis, cho biết động thái này là cần thiết để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của châu Âu trước những tác động tiêu cực từ các chính sách trợ cấp của Trung Quốc.

Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc hợp tác với EU sẽ chịu thuế 20,7%, trong khi các nhà sản xuất không hợp tác sẽ phải chịu thuế cao hơn là 37,6%. Thị phần của xe điện Trung Quốc tại EU đã tăng từ khoảng 3% lên hơn 20% trong vòng ba năm qua, với các thương hiệu Trung Quốc chiếm khoảng 8% trong số đó.

Giới chuyên gia dự báo rằng mức thuế này có thể giảm 42% nhập khẩu xe điện của Trung Quốc và dẫn đến mức tăng giá trung bình từ 0,3% đến 0,9% cho xe điện tại EU. Trong khi các nhà sản xuất ô tô Pháp hoan nghênh quyết định này với lý do tạo ra một "cuộc chơi công bằng," thì các nhà sản xuất ô tô Đức bày tỏ lo ngại rằng điều này có thể dẫn đến hành động trả đũa từ phía Trung Quốc, gây tổn hại đến hoạt động kinh doanh của họ tại đây.

-------------------

Nguồn tài liệu:

https://www.weforum.org/agenda/2024/06/g7-italy-summit-key-talking-points/

https://tuoitre.vn/bao-loan-no-ra-sau-bau-cu-quoc-hoi-phap-20240708160938037.htm

https://nvsk.vnanet.vn/hungary-giu-cuong-vi-chu-tich-luan-phien-hoi-dong-eu-trong-nua-cuoi-nam-2024-4-148560.vna

https://vtv.vn/the-gioi/ha-lan-thanh-lap-chinh-phu-cuc-huu-20240703001431366.htm

https://baotintuc.vn/thoi-su/pho-chu-tich-ec-eu-mong-muon-nang-cap-quan-he-voi-viet-nam-20240731163409250.htm

https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/wdn-20240717-1

https://www.interfax.ru/russia/973451

https://www.eunews.it/en/2024/07/11/more-deaths-than-births-but-eu-population-still-grows-thanks-to-migration/

https://www.vietnamplus.vn/eu-ap-thue-tam-thoi-38-doi-voi-xe-dien-trung-quoc-post962975.vnp