1. Chính trị & an ninh-quốc phòng Châu Âu:

●      Biến động chính trị tại Đức và Pháp

Cả Pháp và Đức đều đang trải qua tình trạng bất ổn chính trị nghiêm trọng, làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng đến kinh tế và sự ổn định của Liên minh châu Âu (EU).

Tại Pháp, vào ngày 4/12/2024, Quốc hội đã tiến hành bỏ phiếu bất tín nhiệm, buộc Thủ tướng Michel Barnier phải từ chức, dẫn đến sự sụp đổ của Chính phủ. Tổng cộng có 331 nghị sĩ, chủ yếu từ liên minh các đảng cánh tả NFP và đảng cực hữu RN, đã bỏ phiếu phê chuẩn, vượt qua mức 289 phiếu cần thiết để cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm có hiệu lực. Nguyên nhân chính đến từ sự phản đối các biện pháp cắt giảm chi tiêu và tăng thuế nhằm giảm thâm hụt ngân sách. Hiện chưa có dấu hiệu cho thấy một chính phủ mới có thể được thành lập một cách suôn sẻ, kéo theo nguy cơ gia tăng thâm hụt ngân sách và suy giảm niềm tin của nhà đầu tư.

Tại Đức, liên minh cầm quyền của Thủ tướng Olaf Scholz sụp đổ vào tháng 11 do bất đồng về chính sách tài khóa. Ông Scholz đã kêu gọi bầu cử sớm vào tháng 2/2025, khiến Chính phủ Đức phải hoạt động trong trạng thái lâm thời và hạn chế đưa ra các quyết định quan trọng. Sự trì trệ chính trị khiến Berlin chưa thể đưa ra kế hoạch xử lý thâm hụt ngân sách, trong khi nền kinh tế tiếp tục suy giảm.

Tình trạng lãnh đạo bất ổn tại hai quốc gia chủ chốt của EU có thể cản trở các chính sách tài khóa chung, làm suy yếu khả năng đối phó với các thách thức kinh tế và thương mại. Việc châu Âu thiếu một hướng đi rõ ràng có thể khiến EU gặp khó khăn hơn trong đối phó với cạnh tranh từ Trung Quốc, chính sách thuế của Mỹ dưới thời Donald Trump, cũng như thu hút đầu tư và cải cách kinh tế.

●      Mở rộng khối BRICS

Khối BRICS vừa chính thức kết nạp bốn thành viên mới gồm Ai Cập, Ethiopia, Iran và UAE, nâng tổng số quốc gia trong khối lên 11. Với sự mở rộng này, BRICS hiện chiếm khoảng 45% dân số thế giới và 35% GDP toàn cầu theo sức mua tương đương (PPP), củng cố vị thế như một đối trọng với G7 và các tổ chức phương Tây.

Việc kết nạp Iran và UAE giúp BRICS kiểm soát gần 50% sản lượng dầu toàn cầu, gia tăng ảnh hưởng đáng kể trên thị trường năng lượng. Đồng thời, khối này tiếp tục thúc đẩy việc giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, thể hiện qua sáng kiến "BRICS Bridge" – nền tảng thanh toán sử dụng tiền tệ quốc gia và tiền kỹ thuật số.

Sự mở rộng của BRICS diễn ra trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu gia tăng, từ xung đột Ukraine đến bất ổn tại Trung Đông. Với sự tham gia của Iran, BRICS có thể đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán và giải quyết xung đột khu vực.

Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo BRICS cũng nhất trí ủng hộ cải cách Liên Hợp Quốc, đặc biệt là Hội đồng Bảo an, nhằm tăng cường tính đại diện và thúc đẩy một trật tự thế giới đa cực.

Dù còn đối mặt với nhiều thách thức, sự mở rộng này đánh dấu bước ngoặt quan trọng, đưa BRICS trở thành một thế lực kinh tế và chính trị có sức ảnh hưởng ngày càng lớn trên trường quốc tế.

●      Hội nghị Hòa bình về Ukraine không thành công

Hội nghị Thượng đỉnh về Hòa bình ở Ukraine, diễn ra tại Thụy Sĩ từ ngày 15-16/6, không đạt được bước tiến đáng kể dù nhận được tuyên bố lạc quan từ Tổng thống Volodymyr Zelensky và các đồng minh phương Tây. Sự kiện thu hút 92/160 quốc gia và tổ chức được mời, song một số bên từ chối ký tuyên bố chung. Đáng chú ý, Trung Quốc không tham gia, trong khi Nga hoàn toàn vắng mặt.

Chương trình nghị sự tập trung vào ba vấn đề: an toàn hạt nhân, an ninh lương thực và nhân đạo, nhưng không đề cập đến kế hoạch hòa bình 10 điểm của Ukraine hay yêu cầu Nga rút quân. Ukraine và phương Tây bác bỏ các đề xuất hòa bình từ Trung Quốc, Brazil, Indonesia, Vatican và một số nước châu Phi, trong khi Nga đưa ra yêu sách cứng rắn hơn, yêu cầu Ukraine công nhận chủ quyền của Nga đối với Crimea và bốn tỉnh Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.

Thông cáo cuối cùng được điều chỉnh để thu hút sự đồng thuận rộng rãi nhưng không đạt được sự nhất trí tuyệt đối. Tại Hội nghị G7 ở Italy, các lãnh đạo phương Tây tiếp tục khẳng định ủng hộ Ukraine nhưng với giọng điệu mềm mỏng hơn. Tổng thống Mỹ Joe Biden không tham dự hội nghị hòa bình, trong khi Thủ tướng Canada Justin Trudeau là lãnh đạo G7 duy nhất có mặt cả hai ngày. Việc hội nghị không tạo ra đột phá ngoại giao đáng kể đã đặt ra nhiều câu hỏi về triển vọng hòa bình cho cuộc xung đột ở Đông Âu.

●      Bầu cử Tổng thư ký NATO mới

Vào ngày 1/10, cựu Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đã chính thức nhậm chức làm Tổng thư ký của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong một buổi lễ long trọng diễn ra tại trụ sở khối ở Brussels, Bỉ.

Phát biểu sau khi tiếp nhận chức vụ từ người tiền nhiệm Jens Stoltenberg, ông Mark Rutte cho biết có thể làm việc với bất kỳ ứng cử viên nào thắng cuộc trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 diễn ra vào tháng 11 tới.

Trong bài phát biểu nhậm chức, ông khẳng định tầm nhìn của NATO là cần phải chuẩn bị đối phó với các thách thức mới trong tương lai, đồng thời nhấn mạnh rằng khối liên minh này cần thực hiện đầy đủ các cam kết đã đưa ra với Ukraine nhằm hỗ trợ nước này trong cuộc xung đột đang diễn ra. Các quan chức và nhà ngoại giao NATO kỳ vọng rằng, dưới sự lãnh đạo của ông Rutte, các ưu tiên chiến lược đã được đặt ra trong thời kỳ Stoltenberg sẽ được duy trì, đặc biệt là việc thúc đẩy các thành viên NATO chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng và củng cố vai trò của Mỹ trong việc giải quyết các vấn đề an ninh tại châu Âu.

Theo các nhà phân tích, một nhiệm vụ trọng yếu của ông Rutte là thuyết phục các thành viên NATO gia tăng đóng góp về binh sĩ, trang thiết bị và ngân sách, đồng thời tăng cường hành động phòng thủ tập thể và răn đe để thu hẹp khoảng cách năng lực, hướng tới việc đạt được các mục tiêu đã đề ra.

●      Nga thay đổi chiến lược giữa lúc căng thẳng leo thang với phương Tây

Trước bối cảnh căng thẳng gia tăng với phương Tây, Chính phủ Nga gần đây đã tuyên bố hủy bỏ lệnh tạm dừng triển khai các loại tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tầm bắn trung và tầm ngắn – bước đi nhằm đáp trả những động thái quân sự tương tự từ phía Mỹ.

Sự thay đổi này đồng nghĩa với việc Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) – được ký năm 1987 bởi Mikhail Gorbachev và Tổng thống Mỹ Ronald Reagan, vốn là cột mốc quan trọng đánh dấu lần đầu tiên các siêu cường cam kết giảm thiểu kho vũ khí hạt nhân và loại bỏ hoàn toàn một danh mục vũ khí hạt nhân – đã bị xóa sổ khỏi hệ thống kiểm soát vũ khí.

Theo hãng tin Reuters, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã cáo buộc rằng Mỹ đã triển khai các loại tên lửa tầm ngắn và tầm trung có khả năng mang đầu đạn hạt nhân ở nhiều khu vực trên thế giới, điều này được xem là nguyên nhân khiến Nga buộc phải điều chỉnh chiến lược quốc phòng của mình. Đồng thời, cả Nga và Mỹ đều thừa nhận rằng mối quan hệ giữa hai bên hiện đang ở mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh, phản ánh sự leo thang đáng kể của căng thẳng địa chính trị giữa hai phe.

2. Kinh tế-xã hội, khoa học & công nghệ Châu Âu:

●      Tình hình kinh tế châu Âu suy giảm

Đến tháng 9/2024, các tổ chức quốc tế lạc quan hơn về tăng trưởng kinh tế toàn cầu so với dự báo trước đó, với OECD và IMF dự báo GDP toàn cầu tăng 3,2% trong năm 2024. Kinh tế khu vực đồng euro tăng trưởng khiêm tốn nhờ xuất khẩu ròng và tiêu dùng tư nhân, nhưng sự phục hồi không đồng đều giữa các quốc gia. Trong khi lĩnh vực dịch vụ tăng trưởng, sản xuất lại suy giảm do giá năng lượng cao và nhu cầu yếu. Tâm lý người tiêu dùng được cải thiện nhưng doanh nghiệp vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Ngân hàng Trung ương Châu Âu đã cắt giảm lãi suất nhưng lạm phát vẫn duy trì ở mức cao, với sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia.

Dù có những tín hiệu phục hồi, nền kinh tế châu Âu đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt là tại Đức và Pháp – hai nền kinh tế trụ cột đang suy yếu. Đức có nguy cơ suy thoái kỹ thuật, còn Pháp phải xử lý thâm hụt ngân sách để tránh biện pháp kỷ luật từ EU. Những yếu tố này khiến triển vọng kinh tế châu Âu cuối năm 2024 trở nên không mấy lạc quan.

●      Căng thẳng thương mại giữa EU và Trung Quốc

Năm 2024, căng thẳng giữa EU và Trung Quốc leo thang, đẩy cả hai tiến gần hơn tới nguy cơ một cuộc chiến thương mại. EU lo ngại về việc hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc ảnh hưởng đến công ăn việc làm và các ngành công nghiệp chiến lược của mình. Do đó, EU đã mở các cuộc điều tra trợ cấp đối với tuabin gió và tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc, đồng thời áp thuế 35% lên ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Đáp lại, Trung Quốc tiến hành điều tra về rượu mạnh, thịt heo và sữa của EU.

            ● Tiến bộ trong vật liệu sinh học với công nghệ BioBricks

Năm 2024, công nghệ BioBricks – loại gạch sinh học được tạo ra từ sợi nấm kết hợp với nhựa tái chế – đã được thử nghiệm thành công trong xây dựng nhà ở tại Hà Lan. Được phát triển bởi một nhóm nghiên cứu tại Đại học Cambridge, vật liệu này nổi bật nhờ trọng lượng nhẹ, khả năng cách nhiệt vượt trội và khả năng tự phân hủy hoàn toàn sau khi sử dụng. Tại khu vực ngoại ô Rotterdam, BioBricks đã được ứng dụng trong việc xây dựng các căn nhà mẫu đạt tiêu chuẩn an toàn, đồng thời giúp giảm chi phí xây dựng khoảng 25% so với các vật liệu truyền thống. Mỗi viên gạch ước tính chứa từ 15-20% nhựa tái chế, góp phần giảm thiểu đáng kể lượng nhựa bị thải ra môi trường. Các nhà khoa học ước tính rằng, nếu công nghệ này được triển khai rộng rãi trong các dự án xây dựng tại châu Âu, ngành xây dựng có thể góp phần giảm hàng triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm.

●      Đột phá trong công nghệ y tế

Sau giai đoạn khủng hoảng y tế do đại dịch, năm 2024 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghệ y tế tại châu Âu. Các hệ thống y tế quốc gia đã đặt mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc và giảm tải áp lực cho bệnh viện thông qua việc ứng dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến.

Các quốc gia như Pháp, Đức và Ý đã triển khai các chương trình thử nghiệm quy mô lớn cho dịch vụ telemedicine, cho phép bệnh nhân được tư vấn, chẩn đoán và theo dõi bệnh lý từ xa. Hệ thống tích hợp các ứng dụng di động, cảm biến và thiết bị theo dõi sức khỏe được liên kết với hệ thống dữ liệu y tế điện tử, giúp bác sĩ có thể cập nhật nhanh chóng tình trạng bệnh nhân và đưa ra quyết định điều trị kịp thời. Điều này giúp giảm tải cho các cơ sở y tế, đặc biệt là ở vùng nông thôn và khu vực khó tiếp cận, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng.

Ngoài ra, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán cũng được đẩy mạnh phát triển. Nhiều trung tâm nghiên cứu và bệnh viện tại EU đã tích hợp AI để phân tích hình ảnh y khoa (như X-quang, MRI) và dữ liệu bệnh án, giúp chẩn đoán các bệnh như ung thư, bệnh tim mạch một cách sớm và chính xác hơn. Đây là một trong những bước đi đúng đắn giúp nâng cao tỷ lệ thành công trong điều trị, giảm thời gian chẩn đoán và tối ưu hóa quá trình chăm sóc bệnh nhân.