Tham dự Hội nghị có đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; đồng chí Vũ Thanh Mai, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Mai Lương Khôi, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; đồng chí Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; đồng chí Đỗ Việt Hà, Phó Bí thư Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương; đại diện Văn phòng Trung ương Đảng; Văn phòng Chính phủ; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Tài chính. Về phía Viện Hàn lâm có các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Viện Hàn lâm; Lãnh đạo, đại diện Lãnh đạo các Ban chức năng; Lãnh đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm; Lãnh đạo Văn phòng Đảng đoàn thể; đại diện lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội và Hội Cựu viên chức của Viện Hàn lâm; các đồng chí lãnh đạo Viện Khoa học xã hội Vùng Nam Bộ, Vùng Trung Bộ và Tây Nguyên tham dự tại các điểm cầu địa phương.

Đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu tại Hội nghị

Thay mặt Lãnh đạo Viện Hàn lâm, PGS.TS. Tạ Minh Tuấn đã trình bày Dự thảo Báo cáo Tổng kết công tác năm 2023 và phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2024. Báo cáo nêu rõ: Năm 2023 có ý nghĩa bản lề trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam lần thứ XIX và các mục tiêu, nhiệm vụ công tác nhiệm kỳ 2020-2025. Tình trạng suy giảm tăng trưởng, nợ công và lạm phát tăng cao cùng với những bất ổn địa chính trị, xung đột quân sự ngày càng gay gắt tại nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới đã có tác động nhiều mặt tới đời sống kinh tế- xã hội nước ta. Trong bối cảnh đó, Viện Hàn lâm đã bám sát các Chỉ thị, Nghị quyết, Kết luận và văn bản chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chủ động, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ công tác năm 2023.

Đồng chí Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm phát biểu tại Hội nghị

Nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, với phương châm hành động “Đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, phát triển”, Viện Hàn lâm đề ra một số phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong công tác chỉ đạo, điều hành năm 2024 như sau:

Thứ nhất, chú trọng tổng kết thực tiễn, đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu nhằm kịp thời cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng, hoạch định chính sách, chiến lược, quy hoạch kế hoạch của Đảng và Nhà nước đảm bảo thực chất, nhất là Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Thứ hai, đẩy mạnh các khảo sát chuyên sâu, công bố các báo cáo nghiên cứu có giá trị khoa học lớn, các đánh giá, dự báo tình hình có giá trị thực tiễn, định hướng chính sách cao; lấy thế mạnh nghiên cứu cơ bản làm nền tảng để phát triển, đẩy mạnh nghiên cứu đa ngành, liên ngành; kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng, tư vấn chính sách và đào tạo.

Thứ ba, tăng cường các hoạt động tư vấn chính sách gắn với tình hình kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương, yêu cầu, đòi hỏi từ thực tiễn, những vấn đề dư luận xã hội, doanh nghiệp, người dân quan tâm, phản ánh.

Thứ tư, thúc đẩy, mở rộng liên kết, nâng cao năng lực hội nhập quốc tế trong nghiên cứu khoa học; phát triển hoạt động hợp tác về nghiên cứu khoa học với các tổ chức nghiên cứu, đào tạo của nước ngoài, các thiết chế quốc tế; tăng cường quan hệ hợp tác trong nghiên cứu khoa học với các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương.

Thứ năm, tiếp tục chuẩn hóa hoạt động đào tạo, gắn kết chặt chẽ hoạt động đào tạo với nghiên cứu khoa học, nâng cao chất lượng và uy tín trong đào tạo, nhất là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

PGS.TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm trình bày Dự thảo Báo cáo tổng kết năm 2023 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2024

Hội nghị nhận được nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận của các đại biểu tham dự, với những đề xuất nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng công tác nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách và đào tạo của Viện Hàn lâm. Theo đó, Viện Hàn lâm cần tăng cường thế mạnh nghiên cứu riêng với sự phát triển nghiên cứu của đội đặc nhiệm trên nhiều lĩnh vực, góp phần thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu dài hạn; tăng cường sự gắn kết công tác giữa các viện nghiên cứu và đơn vị trực thuộc; đẩy mạnh công tác xây dựng thể chế nhằm củng cố vị trí, vai trò các viện nghiên cứu chuyên ngành của Viện Hàn lâm đối với giới nghiên cứu. Bên cạnh đó, các đại biểu nhấn mạnh đến việc cần tập trung vào công tác dự báo nhằm thúc đẩy hơn nữa công tác tư vấn chính sách; thiết lập các quan hệ hợp tác, ký kết MOU; đẩy mạnh công tác truyền thông, ứng dụng công nghệ thông và chuyển đổi số thông qua các cơ chế cụ thể, phù hợp với bối cảnh mới…

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ghi nhận và biểu dương những kết quả mà Viện Hàn lâm đã đạt được trong năm 2023 và nhiều năm qua. Tuy nhiên, trong thời gian tới, nhằm nâng cao hơn nữa vị thế và vai trò cũng như đẩy mạnh những đóng góp thiết thực hơn nữa cho sự phát triển của đất nước, Viện Hàn lâm cần phải khắc phục những hạn chế và khó khăn còn tồn tại cùng với đó là thách thức đặt ra trong năm 2024. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục đồng hành cùng với Viện Hàn lâm cùng thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực Khoa học xã hội, ngày càng góp phần thiết thực và hiệu quả.

                                               Các đại biểu tham dự Hội nghị

Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, Viện Hàn lâm cần phát huy vai trò là cơ quan nghiên cứu lớn của đất nước, là cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện chức năng nghiên cứu những vấn đề cơ bản về khoa học, cung cấp luận cứ khoa học cho Đảng, Nhà nước trong việc hoạch định đường lối, chính sách, quy hoạch, kế hoạch chính sách phát triển nhanh và bền vững đất nước trong phát triển kinh tế- xã hội xã hội chủ nghĩa; tư vấn về chính sách phát triển khoa học xã hội, đào tạo nhân lực có trình độ cao về khoa học xã hội. Bên cạnh đó, pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đang được rà soát để sửa đổi; trọng tâm là việc sửa đổi, bổ sung Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013. Ngoài ra 02 vấn đề căn cốt về cơ chế đầu tư, tài chính cho hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; cơ chế tự chủ cho các tổ chức khoa học, công nghệ đang cần Viện Hàn lâm đề xuất ý kiến đóng góp trong thời gian tới.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho hay, hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ cơ bản đã hoàn thành việc tái cơ cấu các chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia. Hệ thống các thông tư, hướng dẫn triển khai các chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung và cơ bản được vận hành. Do đó, Viện Hàn lâm cần chủ động đề xuất xây dựng các chương trình, đề tài, dự án cấp quốc gia, đồng thời khuyến khích các viện nghiên cứu, nhà khoa học tham gia vào quá trình tuyển chọn đề tài cấp quốc gia. Bên cạnh đó, Viện Hàn lâm cần sớm hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu của các đề án nghiên cứu lớn như: Đề án biên soạn Bách khoa thư Việt Nam; Đề án nghiên cứu di tích Khảo cổ học Óc Eo – Ba Thê, Nền Chùa. Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học cơ bản, Bộ KHCN sẵn sàng tạo điều kiện để các nhà khoa học Viện Hàn lâm tham gia các dự án hợp tác quốc tế.

Theo đó, Viện Hàn lâm cần đầu tư xây dựng cho các nhóm nghiên cứu mạnh, Bộ sẵn sàng đồng hành với Viện Hàn lâm đối với nội dung này. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt bày tỏ niềm tin vào các phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm của Viện Hàn lâm trong năm 2024 sẽ được triển khai hiệu quả, đóng góp vào sự phát triển chung của nền khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong thời gian tới.

Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh, giai đoạn phát triển mới của Đất nước đang đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới quan trọng cho Viện Hàn lâm. Mới đây, Nghị quyết số 45 ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới đã xác định chủ trương tập trung xây dựng cơ chế, chính sách đột phá và nguồn lực để phát triển Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm Khoa học thành các cơ sở đào tạo, nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến và giao nhiệm vụ cho Ban cán sự Đảng, Chính phủ chỉ đạo xây dựng các Đề án tăng cường năng lực cho hai Đại học Quốc gia và hai Viện Hàn lâm Khoa học.

Nhằm phát huy hơn nữa những kết quả đạt được, khắc phục triệt để một số tồn tại, hạn chế, đồng chí Phan Chí Hiếu đề nghị từng đơn vị cần bám sát Kế hoạch công tác năm của Viện Hàn lâm để cụ thể hóa thành Kế hoạch công tác năm gắn với đặc thù của từng đơn vị, trong đó xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm để ưu tiên nguồn lực thực hiện đảm bảo chất lượng, tiến độ, “Tăng tốc, vào cuộc” ngay từ đầu năm.

Đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, tư vấn chính sách kịp thời cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước, của các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, nhất là trong tham mưu xây dựng Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; các nhiệm vụ phục vụ tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam; Nghị quyết số 45-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Chú trọng phát huy các thế mạnh trong hoạt động nghiên cứu cơ bản, đẩy mạnh nghiên cứu đa ngành, liên ngành; kết hợp giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng, tư vấn chính sách và đào tạo; nâng cao chất lượng các sản phẩm khoa học, các ấn phẩm, tạp chí chuyên ngành; đẩy mạnh hoạt động tổng kết thực tiễn, khảo sát chuyên sâu, tập trung nghiên cứu các công trình khoa học có giá trị lớn, nâng cao khả năng dự báo, phản ứng trước những biến động của tình kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế. Từng Viện Nghiên cứu cần xây dựng định hướng nghiên cứu chuyên sâu, định hình các hướng nghiên cứu mũi nhọn.

Cùng với đó, Chủ tịch Phan Chí Hiếu yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức, bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo đúng quy định tại Nghị định số 108 của Chính phủ. Ban hành và tổ chức thực hiện hiệu quả Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, trong đó tập trung nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô, uy tín trong đào tạo, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ nghiên cứu có trình độ chuyên môn cao, chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực có khả năng nghiên cứu các vấn đề lớn, mới; quan tâm phát triển đội ngũ cán bộ trẻ tâm huyết với nghề, có năng lực nghiên cứu, phẩm chất đạo đức tốt. Nghiên cứu cơ chế thu hút chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước có uy tín tham gia mạng lưới cộng tác viên của Viện Hàn lâm và tại các đơn vị nghiên cứu.

                                                        Toàn cảnh Hội nghị

Cũng tại Hội nghị, Viện Hàn lâm đã thông báo và Công bố Quyết định kết quả thi đua khen thưởng năm 2023.

Với phương châm hành động “Đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, đổi mới, phát triển”, cùng với truyền thống vẻ vang, sự nỗ lực, quyết tâm của từng viên chức, người lao động, Chủ tịch Phan Chí Hiếu tin tưởng các mặt, lĩnh vực công tác của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam sẽ tiếp tục có nhiều khởi sắc trong năm 2024 và các năm tiếp theo, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, đóng góp ngày càng thiết thực, hiệu quả hơn cho công cuộc xây dựng, phát triển đất nước.